2025ean, 20 urte beteko dira Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako eta Emakumeen aurkako Indarkeria Matxistarik gabe Bizitzeko 4/2005 Legea, 2005eko otsailaren 18koa onartu zenetik. Hain zuzen ere, genero-berdintasuna Euskadiko politika publikoen erdigunean kokatu zuen lege aitzindaria izan zen. Arau hori jauzi kualitatiboa izan zen emakumeen eskubideak aitortzeko eta bizitza sozial, ekonomiko, kultural eta politikoaren esparru guztietan berdintasuna benetakoa eta eraginkorra izateko baldintzak sustatzeko.
Bi hamarkada hauetan, Legeak erakunde mailako arkitektura sendoaren garapena bultzatu du. Hala, hainbat erakunde sortu ditu (Emakunde – Emakumearen Euskal Erakundea, adibidez), berdintasun plan sektorialak hedatu ditu eta araudi autonomiko askotan generoaren ikuspegia txertatu du besteak beste. Ekintza publikoan genero-zeharkakotasuna indartzen ere lagundu du, erakunde, entitate eta gizarte-eragile guztiek berdintasuna ardatz estrategiko gisa txerta dezaten sustatuz.
Estatu mailan, urteurren hau Berdintasun Ministerioak bultzatutako ekitaldi ofizial batekin ospatu da, lege autonomikoen balio eraldatzailea eta Estatu osoan emakumeen eskubideen aurrerapenari egindako ekarpena aitortuz.
Euskadiren kasuan, urteurren hau egindako lorpenei eta oraindik egiteke dauden erronkei buruz gogoeta kolektiboa egiteko aukera ere bada. Esparru horretan, Euskal Etxeak bezalako partaidetzarako eta komunitaterako guneen zereginari balioa eman nahi zaio; izan ere, euskal kultura mundu osoan zehar babestu eta proiektatzeaz gain, gizarte bidezkoagoak, berdinzaleagoak eta indarkeriarik eta diskriminaziorik gabeak eraikitzeko eragile aktibo ere bihurtu dira.
Hain zuzen ere, Euskal Berdintasunerako Etxeak – Berdintasunerako Eskola bezalako ekimenak sustatzea konpromiso horri lotuta dago. Ekimen horrek Euskal Etxeei tresnak, prestakuntza eta laguntza eskaintzen dizkie haien funtzionamenduan, barneko antolaketan eta kultura, hezkuntza eta gizarte mailako jardueretan emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna txertatzeko.
20 urteotako ibilbidea ospatzeak egindako bidea aitortzea eskatzen du, baina baita berdintasun eraginkor eta iraunkorrarekiko konpromiso instituzional eta kolektiboa berritzea ere. Konpromiso horrek gure gizarteko txoko guztietara iritsi beharko luke, eta pertsona guztien bizitza duinago, askeago eta anitzagoak ekarri beharko lituzke.
